Sông là gì? Hồ là gì? Sông và hồ khác nhau như thế nào?

Sông và hồ là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau nhưng có khá nhiều người nhầm lẫn chúng giống nhau. Vậy, Sông là gì? Hồ là gì? cách phân biệt sông và hồ. Tất cả sẽ có trong bài viết dưới đây.

1. Sông là gì?

Sông là một dòng nước chảy thường xuyên và có tính ổn định, hầu hết các dòng sông sẽ đổ ra biển lớn. Nơi tiếp giáp giữa biển với sông thì được gọi là cửa sông. Trong một số trường hợp đặc biệt, sông có thể chảy ngầm dưới đất. Một số khác lại có bề mặt khô cho đến khi chúng chảy đến một vùng khác có sự hiện diện của nước (vực nước).

Các sông nhỏ cũng có thể được gọi bằng nhiều tên khác nhau như suối, phụ lưu hay rạch. Không có tiêu chuẩn nào để đặt tên cho các yếu tố địa lý như sông, suối, mặc dù ở một số quốc gia và cộng đồng, nó được gọi là sông hoặc kênh tùy theo kích thước của nó.

Nhiều nơi còn gọi sông là suối, rạch hay sông nhánh. Tuy nhiên, tên gọi chính xác về mặt khoa học vẫn là sông. Còn rạch sẽ có kích thước nhỏ hơn.

Có thể nói, sông là 1 phần vô cùng quan trọng trong quá trình tuần hoàn của cả 1 hệ thống nước. Sông không chỉ đóng vai trò là bồn thu nước mà nó còn là trung gian chuyển nước ra ngoài đại dương.

Sông là gì?

Lượng nước của sông
– Lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một địa điểm trong 1 giây (m3/s)
– Lượng nước của một con sông phụ thuộc vào diện tích lưu vực và nguồn cung cấp nước.
– Thủy chế sông: Là nhịp điệu thay đổi lưu lượng của một con sông trong một năm.
– Đặc điểm của một con sông thể hiện qua lưu lượng và chế độ chảy của nó.

Lưu vực sông là gì?

Theo định nghĩa dựa trên căn cứ khoản 8 Điều 2 Luật về tài nguyên nước: “Lưu vực sông là vùng đất mà ở trong phạm vi đó, nước mặt, nước dưới đất được chảy tự nhiên vào sông và sẽ thoát ra ở một cửa chung hoặc thoát ra ngoài biển, lưu vực sông sẽ bao gồm các lưu vực sông liên tỉnh và lưu vực sông nội tỉnh.”

Cụ thể trong đó:

•  Lưu vực sông liên tỉnh là lưu vực của những dòng sông nằm trên địa bàn từ hai tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương trở lên. (Dựa theo Khoản 9 Điều 2 của  Luật tài nguyên về nước 2012)
•  Lưu vực sông nội tỉnh sẽ là lưu vực của những con sông nằm trên địa bàn một tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương. (Dựa theo Khoản 10 Điều 2 Luật tài nguyên về nước 2012)

Thế nào là hệ thống sông?

Hệ thống sông là một mạng lưới các con sông nhỏ hợp thành, cung cấp nước cho con sông chính. Bao gồm: phụ lưu (cung cấp nước cho sông chính), sông chính và chi lưu (từ sông chính đổ ra sông khác hoặc đổ ra biển).

Thế nào là hệ thống sông?

Phân loại sông

Dựa theo nhiều tiêu chí khác nhau, sông được chia thành các loại sau đây:

Phân loại sông theo bậc sông

Ở mức độ chi tiết, sông được phân loại dựa theo Horton – Strahler. Các sông ở thượng nguồn được đánh số 1. Hai sông cấp 1 hợp nhất để tạo thành sông cấp 2, 2 chỉ là sông cấp 2 nhưng hai sông cấp hai hợp thành sẽ tạo thành sông cấp 3. Có nghĩa là hai sông phải cùng một cấp để hợp thành sông hơn một cấp. Cứ như vậy sẽ đánh số cho đến tận cửa sông.

Phân loại sông theo địa hình

• Sông trẻ: Là sông có độ dốc lớn, ít phụ lưu, nước chảy xiết. Các lòng dẫn của sông xâm nhập sâu và phát triển nhanh hơn sự xói mòn theo chiều ngang
• Sông trưởng thành: Là sông có độ dốc nhỏ hơn sông trẻ và chảy chậm hơn. Sông trưởng thành có nhiều phụ lưu đổ về và có lưu lượng lớn hơn sông trẻ. Xâm nhập ngang lớn hơn xâm nhập sâu như sông Mississippi, sông Saint Lawrence, sông Danube,… hay sông Ohio, sông Thames , sông Paraná.
• Sông già: Là sông có độ dốc thấp, năng lượng xói mòn nhỏ. Các sông cũ được đặc trưng bởi các bãi bồi như sông Hằng, sông Hoàng Hà, sông An hay sông Nile.
• Sông tái sinh: Sông có độ dốc do lực kiến tạo của các tầng địa chất.

2. Hồ là gì?

Hồ là những khoảng nước rộng và tương đối sâu trong đất liền. Hồ thường không có diện tích nhất định. Có những hồ rất lớn, diện tích hàng chục nghìn km vuông như hồ Victoria ở châu Phi, hồ A-ran ở châu Á, nhưng cũng có những hồ nhỏ chỉ vài trăm mét vuông đến vài km vuông như hồ Tây, hồ Hoàn Hồ Gươm ở Việt Nam.

Hồ là gì?

Phân loại hồ

Dựa theo nguồn gốc hình thành

• Hồ móng ngựa: Là loại hồ được hình thành do khúc sông uốn khúc, theo thời gian. Khúc sông cũ trên dòng chảy mất đi, tạo đường đi cho sông mới, vết tích của sông cũ để lại. Ví dụ: Hồ Tây.
• Hồ nhân tạo: Là hồ do con người tạo ra
• Hồ miệng núi lửa: Là hồ được hình thành trên miệng núi lửa, nước đọng lại.
• Hồ kiến tạo: Là hồ được hình thành trong quá trình sụt lún do động đất, các mảng kiến tạo chuyển động.
• Hồ băng: Được hình thành do băng hà di chuyển, qua quá trình xói mòn đất, đào sâu lớp đất đá mềm, để lại các vũng nước lớn.
• Trên sa mạc, gió tạo thành các cồn cát cao, chân cồn cát tạo thành vùng thấp, nước tụ thành hồ, các hồ này thường sẽ rất nông.

Dựa theo tính chất của nước

• Hồ nước ngọt: Là loại hồ nhiều nhất trên lục địa, hồ có thể có nước ngọt chảy qua hoặc do mưa.
• Hồ nước mặn: Chiếm rất ít, hồ có thể do di tích của đại dương bị cô lập giữa lục địa hoặc hồ trước đây là hồ nước ngọt nhưng do khí hậu khô hạn nên hồ cạn dần, tỷ lệ muối khoáng trong hồ tăng lên.

Nguyên nhân hình thành nên hồ là gì?

Như đã nói ở trên, hồ có thể là do các di tích của biển, đại dương bị cô lập giữa lục địa hoặc trước kia nó đã từng là hồ là hồ nước ngọt nhưng vì khí hậu khô hạn nên nước bên trong hồ cạn dần và tỉ lệ muối khoáng trong hồ tăng cao.

3. Vai trò của sông và hồ với đời sống con người

Sông mang lại lợi ích gì cho con người và tác hại của sông

Lợi ích của sông đối với đời sống con người

• Cung cấp nước cho hoạt động sản xuất và đời sống.
• Cung cấp thủy sản đáng kể, nơi nuôi trồng thủy sản.
• Bồi tụ phù sa cho vùng đồng bằng.
• Làm thủy điện, thủy lợi.
• Làm đường giao thông vận tải.
• Làm khu du lịch.

Tác hại của sông

• Khi mùa lũ về, nước sông dâng cao, mang theo phù sa, nguồn thủy sản nhưng cũng có nguy cơ gây lũ lụt, làm thiệt hại lớn đến tài sản, sinh mạng của người dân.

Lợi ích và tác hại của hồ

Lợi ích của hồ

• Nhờ có hồ thông với sông nên sông được điều hòa chế độ nước. Khi nước sông dâng cao (mùa lũ), nước tràn vào các hồ, đầm, hạn chế tình trạng lũ lụt.
• Là nơi dự trữ một lượng lớn nước ngọt phong phú. Khi nước sông xuống (mùa khô) hồ sẽ hỗ trợ để sông đỡ cạn. Một ví dụ điển hình đó là Sông Mekong luôn được điều hòa nhờ Biển Hồ ở Campuchia.
• Hỗ trợ phát triển thuỷ điện
• Tạo các phong cảnh đẹp, khí hậu trong lành, phục vụ nhu cầu an dưỡng, nghỉ ngơi, du lịch.

Lợi ích và tác hại của hồ

Tác hại của hồ

• Tác động sinh thái trên diện rộng, trong đó hồ, đập là rào cản đối với động vật sông di cư, đặc biệt là các loài cá cần sinh sản ở thượng nguồn như cá hồi và cá hồi, và cá tráp biển. cá da trơn, … Một số nước, để bảo tồn sự sinh sản của các loài vật, họ đã bắt đầu sử dụng xà lan để vận chuyển cá di cư ngược dòng.
• Hồ làm giảm lượng phù sa đưa về hạ lưu dẫn đến lượng phù sa mất cân bằng, làm xói mòn các bờ sông. Sự suy giảm phù sa ảnh hưởng đặc biệt đến các đồng bằng hạ lưu và cửa sông, nơi chúng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi sóng và thủy triều
• Trong các hồ có cột nước lớn và phân tầng nước, các tầng đáy nghèo oxy, dẫn đến quá trình phân hủy sinh khối là quá trình yếm khí. Nó tạo ra mêtan, một loại khí nhà kính gây ra biến đổi khí hậu.
• Các kim loại nặng như thủy ngân, vàng, … từ đá phong hóa, và xyanua được sử dụng trong các mỏ vàng ở lưu vực phía trên đập, tích tụ trong các hồ chứa, gây nhiễm độc môi trường nước.
• Trong điều kiện địa hình, thủy văn cụ thể có thể hình thành vùng đầm lầy là nơi thuận lợi cho muỗi phát triển, cá không vào phá hoại, từ đó phát sinh dịch bệnh. Thông thường đó là vùng thung lũng có độ cao ngang với mực nước trung bình, dễ hình thành thảm cỏ hoặc bèo trôi nổi.

4. Sông và hồ khác nhau như thế nào?

Khái niệm:

• Sông: Là dòng chảy tương đối thường xuyên trên bề mặt lục địa.
• Hồ: Là 1 lượng nước lớn đọng trên bề mặt lục địa.

Cấu tạo:

• Sông: Gồm nhiều bộ phận như lưu vực, hạ lưu, phụ lưu… tạo thành hệ thống sông.
• Hồ: Cấu tạo đơn giản hơn sông.

Diện tích:

• Sông có lưu vực xác định
• Hồ thường không có diện tích nhất định.

Hy vọng bài viết Sông là gì? Hồ là gì? sông và hồ khác nhau như thế nào? giúp bạn hiểu hơn về Sông và Hồ. Mọi thông tin chỉ giúp bạn tham khảo.